Het doel van pijnmedicatie is het verminderen of laten verdwijnen van de pijn. Als we last van pijn hebben maakt men al snel gebruik van een pijnstiller. Pijnstillers hebben uiteraard tot doel pijn te onderdrukken. Hier schuilt dan ook meteen het gevaar. Pijnstillers onderdrukken niet alleen de pijn waarvoor je ze voorgeschreven hebt gekregen maar ook alle andere pijnen die een waarschuwingssignaal van het lichaam kunnen zijn. De kans dat daardoor een ziekte (te) laat word opgemerkt wordt is daardoor reëel. Hoe sterker de pijnstiller hoe groter het gevaar. Het is echter uit onderzoek gebleken dat zelfs het gebruik van schijnbaar onschuldige medicatie niet ongevaarlijk is. Daarbij komt dat veel pijnmedicatie tegenwoordig vrij verkrijgbaar is en zelfs bij supermarkten of drogisterijen kan worden gekocht. Veel mensen met Fibromyalgie proberen op alle mogelijke manieren hun pijnklachten te verminderen met behulp van diverse middelen en medicatie.
Om de ernst van de pijn in te schatten gebruikt men steeds vaker een pijnschaal, waarbij men de patiënt vraagt om enkele malen per dag de pijnklachten weer te geven op een schaal van 0 tot 10 (0 = geen pijn, 10 = voortdurende en ondraaglijke pijn). Bij pijnbestrijding volgt men een stapsgewijze aanpak, gebaseerd op de pijnladder van de WHO (Wereld Gezondheidsraad) waarvan de eerste 3 stappen van toepassing zijn op mensen met Fibromyalgie.
De behandeling van Fibromyalgie bestaat daarom voor een belangrijk deel uit pijnbestrijding. Een goede pijnbestrijding geeft geen genezing. Het kan het leven wel veraangenamen. Medicijnen hebben bij de behandeling van Fibromyalgie bij voorkeur slechts een aanvullende rol naast bewuste leefgewoonten en bewegingstherapie. Ze zijn bedoeld om de vicieuze cirkel te doorbreken die kan ontstaan bij pijn. Iemand met langdurige pijn zal minder activiteiten ondernemen. Hierdoor vermindert zijn conditie en ontstaan meer klachten bij gewone bezigheden. Ongerustheid over de oorzaak van de pijn verhoogt de spierspanning. Dit veroorzaakt weer pijn. Door de pijn tijdelijk met een medicijn te verminderen kan deze vicieuze cirkel van pijn-angst-spierspanningpijn worden doorbroken. Het merendeel van de mensen met Fibromyalgie heeft geen baat bij het langdurig gebruiken van medicijnen. Het is belangrijk dat u zelf de balans tussen werking en bijwerkingen in de gaten houdt en dit regelmatig met uw arts evalueert.
Er schijnt echter ook nog een ander fenomeen op te treden bij langdurig gebruik van opioïden nl.: centrale sensitisatie. Sensitisatie betekent dat pijnreceptoren gevoeliger worden voor prikkels. De pijndrempel wordt als het ware verlaagd en zelfs onschuldige prikkels kunnen pijn veroorzaken. Een groot verschil tussen sensitisatie en tolerantie of afhankelijkheid is dat met tolerantie de pijn zonder medicijnen nog steeds hetzelfde is. Men heeft alleen meer medicijnen nodig om de pijn onder controle te krijgen. Bij centrale sensitisatie wordt echter ook meer pijn ondervonden. Door de medicijnen vinden er veranderingen plaats in de hersenen, waardoor men gevoeliger is geworden voor pijn. Een ander voorbeeld is Paracetamol. Op zich een “onschuldig” middel maar bij langdurig gebruik van Paracetamol voor bijv. hoofdpijn, kan zelfs een medicatieafhankelijke hoofdpijn ontstaan, die nog veel pijnlijker is dan de oorspronkelijke hoofdpijn.