Oorzaken van een Fibromyalgie “FLARE-UP”
FLARE-UPS
Iedereen die Fibromyalgie heeft en weet wat een “flare-up” is, vreest dit. Eenvoudig uitgelegd is een “Flare-up” een tijdelijke verhoging van het aantal en intensiteit van de symptomen die wij ervaren, tot een zodanig mate dat het soms bijna onmogelijk is normaal te functioneren. Soms beperkt de “flare-up” zicht tot een deel van je lichaam, soms zit deze over je hele lichaam verspreid! Deze kunnen ontstaan door specifieke redenen, zoals temperatuursveranderingen, stress, ziekte of wanneer we over onze grenzen zijn gegaan e.d. maar ook zonder enige vorm van waarschuwing of reden. Een “flare-up” kan wisselen van een aantal uren tot een aantal dagen, het gemiddelde ligt op ongeveer een dag (24uur).
Alhoewel een “flare-up” totaal zonder waarschuwing in alle hevigheid kan toeslaan, zijn er wel degelijk een aantal aanwijsbare oorzaken ervan vast te stellen. Wel moet in gedachten gehouden worden dat geen twee mensen hetzelfde zijn en dat we allemaal andere reacties kunnen hebben op bepaalde omstandigheden.
Vaak voorkomende redenen voor een Fibromyalgie “flare-up” zijn :
Stress
De nr. 1 veroorzaker van Fibromyalgie “flare-ups” is stress. In onze drukke levens van tegenwoordig, bekruipt stress ons vaak zonder dat we het echt doorhebben. Een voorbeeld : je hebt veel pijn, maar kan niet thuisblijven omdat je wegens alle bezuinigingen bang bent je baan te kunnen verliezen, dus je gaat toch werken. Echter, de school belt dat je kind ziek is en moet worden opgehaald. De volgende dag houdt de auto of wasmachine er mee op en sta je weer voor onverwachte financiële uitgaven waar geen ruimte voor is. Eigenlijk zijn dit gewoon alledaagse gebeurtenissen die we allemaal wel eens meemaken of hebben meegemaakt en oplossingen voor moeten vinden. Toch zorgt alles bij elkaar voor een hoge stressfactor. Het is dus van belang een goede manier te vinden om met stress om te gaan en om te zorgen voor voldoende ontspanning (in de vorm van een hobby, sport, of iets dergelijks).
Temperatuurs- / Weersveranderingen
De ander vaak voorkomende reden voor een “flare-up” is vaak een verandering in temperatuur en/of weer. Alhoewel hier geen wetenschappelijke onderbouwing is dat weersomstandigheden en/of veranderingen meer pijn zou veroorzaken hebben veel mensen met Fibromyalgie hier last van. Een goede tip hiervoor is om altijd kleding in lagen te dragen, zodat je de kleding kunt aanpassen zodat je jezelf zo gemakkelijk mogelijk voelt. Ik draag bijvoorbeeld vaak een zomerhemdje met een bloes erover en neem een vest mee. Zodoende ben ik overal op voorbereid.
Reizen
Het is eigenlijk niet meer dan logisch dat reizen vaak een “flare-up” tot gevolg heeft, omdat het veel van de hoofdredenen omsluit. Door het reizen (vliegen, treinreizen of autoreizen) verandert vaak onze slaappatroon, is er vaak last van stress (op tijd ergens moeten zijn of met kinderen reizen) en hebben we vaak te maken met temperatuursveranderingen.
Verandering in slaappatroon of te weinig slaap
Mensen met Fibromyalgie hebben normaliter al moeite goed te slapen. Het is wetenschappelijk bewezen dat te weinig slaap gevolgen als depressie, irritatie, maar zelfs ook ernstiger gevolgen als hartkwalen kan veroorzaken. Uit slaaponderzoek blijkt iedereen 5 slaapstadia te doorlopen, waarvan de eerste 4 slaapstadia de non-rem slaapstadia of kortweg NREM-slaap worden genoemd : van doezelen (fase 1) via sluimeren (fase 2) naar fase 3 en 4 (diepe, restauratieve of herstel slaap) en tot slot naar (fase 5) de REM-slaap, waarbij de oogleden heel snel knipperen. Essentieel voor een goede nachtrust blijkt voldoende slaap in stadium 3 en 4 te zijn. De REM-slaap lijkt vooral van belang voor het goed functioneren van de hersenen. Onze lichamen hebben (nog meer als die van mensen zonder Fibromyalgie) zeer zeker een diepe, restauratieve slaap nodig om weer energie op te doen voor de volgende dag. Fysieke en psychische uitputting treedt onvermijdelijk op als iemand te weinig van deze diepe en restauratieve slaap doorloopt, waarbij het duidelijk moge zijn dat een tekort aan restauratieve slaap bij mensen met Fibromyalgie de kans op een “flare-up” aanzienlijk kan verhogen, zeker als dit het geval is op regelmatige basis.
Overbelasting
Vaak gaan we (soms ongemerkt) over onze grenzen en nemen we ons lichaam niet genoeg in acht. Het kan soms ook niet anders, want als je bijvoorbeeld een ouder bent met jonge kinderen, iemand die de (mantel)zorg voor een kind of ouder doet of een alleenstaand iemand die geen familie of vrienden heeft die taken kunnen of willen overnemen, ben je uiteraard vaak gedwongen om over je grenzen te gaan. Velen van ons hebben immers naast een gezin ook nog een huishouden, een baan, en een sociaal leven om te regelen, waarbij dan al snel sprake is van overbelasting, zeker voor iemand met Fibromyalgie.
Ziekte of letsel
Stel dat iemand in je gezin of naaste familie ineens een ziekte krijgt of een zware letsel oploopt. De kans is dan groot dat er een extra beroep op je wordt gedaan voor de verzorging of het vervoer van de patiënt. Uiteraard doe je dit, maar zo een toezegging betekent wel een dubbele belasting voor iemand met FM. Het spreekt dus vanzelf dat als je zelf een ziekte of letsel zou oplopen en hierbij de stress hebt om toch nog je huishouden etc. erbij te regelen, dat het een kleine stap is naar een Fibromyalgie “flare-up”. Dan zie je ineens een eenvoudig gebroken been in een heel ander licht!
Verandering in medicatie of behandeling
Ook een bekende reden voor een Fibromyalgie “flare-up” is beslist verandering van medicatie of behandeling. Bijna alle medicatie (zelfs een eenvoudige Paracetamol) heeft een waslijst aan mogelijke bijwerkingen. Helaas is het zo dat mensen met Fibromyalgie vaker last lijken te hebben van bijwerkingen dan mensen zonder Fibromyalgie, dus dit kan zeker een aanleiding zijn. Ook als er begonnen wordt met een nieuwe medicatie of behandeling, zoals bijv. bij het revalideren, kan dit zeker de oorzaak zijn van een “flare-up”, zeker ook omdat er bijvoorbeeld bij een revalidatie traject sprake is van je grenzen opzoeken, hetgeen van zichzelf al pijn kan veroorzaken. Over het algemeen is dit een vrij intensieve multidisciplinaire behandeling die best de nodige energie kost.
Ten slotte wil ik weer eens benadrukken dat we niet allemaal hetzelfde zijn en door verschillende nevenaandoeningen, medicatie, hypergevoeligheid voor geluid, licht, reuken etc. kunnen we allen verschillend reageren. Soms kan het zijn dat mensen last hebben van slechts een, meerdere of van al deze “flare-up triggers”, waar andere mensen slechts zelden een “flare-up” ervaren. Het is dan ook een feit dat er wordt gelet op wat dit veroorzaakt, zodat we kunnen proberen dit te voorkomen.