Oorzaken van spierkrampen handen, vingers, benen en voeten.
Er zijn diverse (tijdelijke en/of vrij onschuldige) oorzaken van dit soort spier(ver)kramp(ingen), zoals overmatig gebruik van een spier(overbelasting), dehydratie (uitdroging), spierspanning of gedurende langere tijd in een bepaalde positie zitten of staan. In veel gevallen is de oorzaak echter onbekend.

Normaal trekken spieren zich samen en ontspannen ze zich weer. Hiervoor zijn bepaalde stoffen nodig zoals magnesium, kalium en calcium. Een tekort aan sommige stoffen in het bloed, leidt tot een verstoring in het samentrekken en ontspannen van de spiervezels. Zo kunnen pijnlijke krampen ontstaan. Een tekort aan deze stoffen kan ontstaan door:

• Tekorten in de voeding.
• Sommige ziektes (zoals hypoparathyreoïdie).
• Sommige geneesmiddelen (bijvoorbeeld plastabletten).

Kou behoort tot de belangrijkste oorzaken van spierkrampen. Vooral kramp in je benen, kuitkramp en verkramping van je voeten worden vaak veroorzaakt door kou. “Normale” kou (door koud weer/gebrek aan zonlicht) is funest, maar blootstelling aan koud water, sneeuw of een ijskoud oppervlak is nog een graadje erger.

Compressie van de zenuwen in de wervelkolom (lumbale stenose) kan ook krampachtige pijn veroorzaken in je benen. Dit komt vooral bij ouderen voor. De pijn verergert meestal als je wat langer aan het lopen bent. Wandelen in een licht gebogen positie, bijvoorbeeld het duwen van een winkelwagentje, kan de klachten verbeteren of vertragen.

Meestal onschuldig, maar … Hoewel de meeste spierkrampen geen kwaad kunnen, is het altijd raadzaam dit met uw huisarts te bespreken als u er veel hinder van ondervind, omdat het soms ook kan wijzen op onderliggende medische aandoeningen, zoals:

Zenuwschade Zenuwbeschadigingen kunnen ontstaan door veroudering. Maar ook een hernia kan de oorzaak hiervan zijn waardoor de zenuwen in de benen worden afgekneld. Wie ooit een hernia heeft gehad zal waarschijnlijk vaak met beenkrampen kampen.

Neurologische problemen
Bij neurologische afwijkingen zoals:

• ‘Restless legs’ ofwel rusteloze benen: hiervan kan sprake zijn als krampen elke nacht optreden.
• Neurologische ziektes zoals MS en ALS gaan vaak samen met pijnlijke krampen en spasmes,
• Ook bij (erfelijke) spierziektes kunnen krampen voorkomen.

Diabetes
Eén van de complicaties die kan optreden bij een langer bestaande diabetes, is de polyneuropathie. In het begin gaat het vooral om een aandoening van de gevoelszenuwen. Dat zijn de zenuwen die onder andere de aanrakings- en tastprikkels doorgeven aan de centrale computer in ons hoofd. In veel gevallen beginnen de klachten in die delen van ons lichaam, waar de lange zenuwvezels naar toe gaan: de voeten.

Maar wanneer de (poly)neuropathie erger wordt, komen er ook stoornissen in het gevoel rond de onderbenen en aan de handen. De gevoelsstoornissen stijgen op en veroorzaakt een aantal klachten zoals: prikkelingen, tintelingen, doffe of brandende pijn. Die pijn kan erg zijn, mensen uit de slaap houden en een gevoel geven of je constant je benen moet bewegen. Maar het kan dus ook aanleiding zijn voor pijnlijke spierkrampen.

Schildklieraandoeningen
Schildklieraandoeningen hebben effect op de spiervezels. Hoofdzakelijk zijn er 2 verschillende soorten spiervezels. Type I is vooral aanwezig bij duursporters. Het andere type is vooral aanwezig bij de explosieve sporten, zoals sprinten of gewichtheffen, dit type noemen we type II. Bij een traag werkende schildklier stijgt het aandeel van de type I vezels, bij een te snel werkende schildklier stijgt juist het aandeel van de type II vezels. Hierdoor ontstaan waarschijnlijk de klachten van spierpijn, spierzwakte en spierkrampen bij beide schildklieraandoeningen.

Lichaamstemperatuur
Nachtelijke kou en temperatuurschommelingen kunnen beenkrampen veroorzaken of verergeren. Zowel een te lage als een te hoge lichaamstemperatuur, kan bijdragen aan kramp in de benen. Er zijn ook mensen die juist te maken krijgen met krampen in de benen als ze het te warm hebben. In zo’n geval kan een koud voetbad, een wisselbad, of staan op koude tegels misschien uitkomst bieden ter bestrijding van de verkramping van de benen.

Een verstoorde vochtbalans
Een slechte interne vochthuishouding kan ook de oorzaak zijn van je spierkrampen. Een verstoorde vochthuishouding kan ontstaan door:

• Te weinig water drinken.
• Te veel of te weinig zout eten.
• Overmatig zweten (als gevolg van sport of nervositeit).
• Gebruik van vocht afdrijvende middelen waaronder alcohol en cafeïne.

Medicijngebruik
Ook bepaalde geneesmiddelen kunnen spierkrampen uitlokken. Enkele voorbeelden van medicatie die van invloed zijn op de mineralen- en vochtbalans.

• Diuretica (plaspillen), welke worden gebruikt om vocht uit het lichaam te verwijderen;
• Aricept, een geneesmiddel voor licht tot matig ernstige ziekte van Alzheimer;
• Prostigmine, gebruikt voor de behandeling van een uitgesproken spierzwakte (myasthenia gravis);
• Nifedipine), voorgeschreven voor de behandeling van stabiele angina pectoris;
• Evista (raloxifene), ter behandeling van osteoporoseof botontkalking;
• Terbutaline), proventil en ventolin, allen luchtwegverwijders. Artsen schrijven het voor bij astmaen COPD;
• Tasmar (tolcapon), een medicijn voor de behandeling van de ziekte van Parkinson;
• Statines voor cholesterol, zoals simvastatine.

Verminderde en/of beperkte doorbloeding
Een slechte doorbloeding kan spierkramp veroorzaken. Voor het belasten van je spieren is veel energie nodig. De doorbloeding van een spier kan daarin tekortschieten. Er wordt dan te weinig zuurstof aangevoerd en te weinig afvalstoffen worden afgevoerd. Zo ontstaat er melkzuur (lactaat). Bij een bepaalde hoeveelheid melkzuur in het bloed geeft dat een gevoel van vermoeidheid en spierpijn. De spier verzuurt, omdat er voor het verbranden (dus het wegwerken) van het melkzuur te weinig zuurstof aanwezig is. Wanneer zich na een zware inspanning een enorme hoeveelheid melkzuur heeft opgehoopt, trekt de spier ineens sterk samen en verstijft deze. Er ontstaat dan kramp. Deze zal in de meeste gevallen vanzelf weer verdwijnen.

Veel mensen realiseren zich niet dat de schoenen die ze dragen een grote invloed hebben op de bloeddoorstroming in de voeten en benen. Als je te krappe schoenen draagt ​​die de bloedcirculatie belemmeren, kun je meer kramp in je voeten en tenen hebben. Schoenen, zelfs als ze geen hoge hakken hebben, kunnen je voeten in vreemde posities dwingen, wat ernstige teenkrampen kan veroorzaken

Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap hebben vrouwen met enige regelmaat last van kuitkrampen. Het is nog niet bekend waarom dit gebeurt. Factoren die wellicht een rol kunnen spelen zijn:

• Een verminderde doorbloeding van de benen.
• Een te laag magnesiumgehalte.
• Het feit dat de beenspieren extra gewicht moeten dragen en dus sneller vermoeid zijn.

Stijve hand syndroom
Stijve hand syndroom, ook bekend als het diabetische stijve hand syndroom, is een complicatie van diabetes. Dit wordt ook wel diabetische cheiroarthropathie genoemd. Alle gewrichten en pezen van de vingers zijn hierbij betrokken en worden langzaamaan stijver. Het weefsel onder de huid wordt ook strakker en harder.

Reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis (RA) kan handkrampen veroorzaken, evenals kramp in andere delen van het lichaam. Deze auto-immuunziekte valt de gewrichten aan en veroorzaakt ontstekingen waardoor het gewrichtsweefsel dikker wordt. Na verloop van tijd kunnen de gewrichten hun mobiliteit verliezen. Als je last hebt van reuma, voel je niet alleen krampen in de handen, maar ook in de voeten, enkels, knieën, polsen en ellebogen. Gewrichtsontsteking door reumatoïde artritis is meestal symmetrisch, wat betekent dat als de ene hand wordt aangetast, de andere meestal ook betrokken is.

Wat kun je zelf doen aan spier(ver)kramp(ingen) ?
Je kunt spier(ver)kramp(ingen) in de meest voorkomende gevallen meestal goed zelf behandelen.

Rekken en strekken
Tijdens een krampaanval is het vooral prettig om de optredende spierreflex te doorbreken. Dat kun je doen door voorzichtig de volgende handelingen te verrichten:

• Langzaam de spier op te rekken. Hierdoor wordt de bloedcirculatie geactiveerd en neemt de pijn af. Tenen en voeten strekken, wanneer de ergste pijn is afgenomen, dit herhalen in een warm voetenbadje.
• Ga op tenen staan en vervolgens weer op hakken.
• Probeer een knikker op te rapen met je tenen.
• Voor je handen, in (niet te) warm water je handen open en dichten. (Scheutje handencreme erin en je hebt gelijk lekkere zachte handen).
• Als de kramp over is je handen zo ver mogelijk openstrekken en weer dichtknijpen, dit een aantal keren herhalen.

Het is belangrijk om voordat je gaat slapen, een paar keer de spier waar je last van hebt te rekken en strekken ter preventie.

Warmte
In sommige gevallen kun je spierkramp simpelweg bestrijden met warmte. Als je vaak last hebt van krampen in je handen of voeten, gebruik dan dik beddengoed, warme nachtkleding, een warmwaterkruik, pantoffels of eventueel een elektrisch deken gedurende de nacht.

Masseren
De pijnlijke spier(en) zachtjes masseren is ook een manier om de pijn te verlichten. Vaak is het aan te raden om dit door iemand anders te laten doen zodat je zo goed als mogelijk kan concentreren op het ontspannen van die spier, maar als het niet anders kan, kan je het altijd zelf proberen.

Ontspanning en rust
Als je regelmatig last hebt van kramp in handen of vingers doordat jij je handen veel gebruikt voor repetitieve handelingen, zoals het bespelen van een instrument, dan is het belangrijk te zorgen voor voldoende ontspanning en rust tussendoor.

Vitamine B
Onderzoek suggereert dat vitamine B-complex-supplementen helpen bij het verminderen van krampen in de benen. Dit is echter niet onomstotelijk bewezen en er is echter meer onderzoek nodig om dit voordeel te bevestigen.

Vermijd uitdroging
Vloeistoffen helpen je spieren samentrekken en ontspannen en houden spiercellen gehydrateerd en minder prikkelbaar. Drink voor en na het sporten of andere vorm van lichamelijke inspanning voldoende water of andere vloeistoffen.  De hoeveelheid die je moet drinken is afhankelijk van wat je eet, je geslacht, je activiteitenniveau, het weer, je gezondheid, je leeftijd en de medicijnen die je gebruikt.

Eet gezond en gevarieerd
Iedereen weet dat het eten van een uitgebalanceerd dieet veel voordelen voor de gezondheid heeft, maar het kan ook de frequentie van krampen in de voet doen verminderen. Als je niet de juiste hoeveelheden magnesium, kalium of calcium binnenkrijgt, kan dit een negatieve invloed hebben op je spieren. Door ervoor te zorgen dat je een uitgebalanceerd dieet eet, kan het aantal spierkrampen dat je ervaart worden geminimaliseerd.

Ten slotte :
Zoals reeds eerder gezegd, wil ik nogmaals onder de aandacht brengen dat hoewel de meeste spierkrampen geen kwaad kunnen, het altijd raadzaam is dit met uw huisarts te bespreken als u er veel hinder of voor langere tijd last van ondervind, omdat het soms ook kan wijzen op een onderliggende medische aandoening.

Bronnen : Dokter.nl Leef.nl en Medicinfo.nl en mensengezondheidinfonu.nl