Hieronder een artikel van onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel, de Katholieke Universiteit Leuven en de Nijmeegse Radboud Universiteit, waarin zij het volgende zeggen:
Chronische pijn zit letterlijk tussen de oren
Wanneer artsen geen oorzaak kunnen vinden voor chronische pijn in spieren of gewrichten, wordt al snel gezegd dat het ‘tussen de oren’ zit. Maar patiënten voelen die pijnen wel degelijk. Vaak worden ze veroorzaakt door een overgevoelig centraal zenuwstelsel, zeggen onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel, KU Leuven en Radboud Universiteit. Spier- en gewrichtspijnen zijn een veel voorkomende klacht in de westerse samenleving. Wanneer deze pijnen chronisch worden, leidt dit vaak tot een groot verlies aan levenskwaliteit en een aanzienlijke stijging van de medische kosten. Chronische pijnen in het bewegingsapparaat, zoals aanhoudende whiplashpijn of lage rugpijn, wegen zwaar op de zorgbudgetten. Het gaat om een van de grootste socio-economische problemen van deze tijd. De vaak vruchteloze zoektocht naar mogelijke oorzaken kost veel zorgen, tijd en geld. Een eerste conclusie bij dergelijke gespecialiseerde onderzoeken luidt dan dat er niets kan worden gevonden. Vervolgens wordt (te snel) geconcludeerd dat alles in orde is. De pijn zit dan zogenaamd ‘tussen de oren’.
Pijnverwerkingsprocessen overactief
Voor dit soort schijnbaar onverklaarbare pijnen bestaat er echter wel degelijk een wetenschappelijke verklaring. Ze zijn een gevolg van een overgevoelig centraal zenuwstelsel, zeggen de onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel, de Katholieke Universiteit Leuven en de Nijmeegse Radboud Universiteit. De kern van de problematiek situeert zich volgens hen niet in de spieren of gewrichten zelf, maar in het centraal zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). De pijnverwerkingsprocessen in de hersenen en ruggenmerg zijn overactief, waardoor ze te heftig reageren op vaak banale prikkels. De pijndempende mechanismen in het lichaam van mensen met een chronische pijn functioneren dan niet meer naar behoren. Tegelijkertijd blijken de pijnversterkende mechanismen weer overactief te zijn.
Letterlijk
Zulke, schijnbaar onverklaarbare chronische spier- en gewrichtspijnen zitten dus wel degelijk tussen de oren, maar dan letterlijk. Het gaat in elk geval niet om ingebeelde pijnen. Dit type pijn wordt echt ervaren door de patiënten en is bijzonder invaliderend, stellen de onderzoekers. Om na te gaan of pijn afkomstig is uit het bewegingsapparaat, of dat het een gevolg is van een overgevoelig centraal zenuwstelsel, hebben de onderzoekers Jo Nijs van de vakgroep Menselijke Fysiologie van de Vrije Universiteit Brussel, Boudewijn Van Houdenhove (KU Leuven) en Rob Oostendorp (Radboud Universiteit) een reeks onderzoeksrichtlijnen opgesteld.
Overgevoelig voor prikkels
Ten eerste moet worden gekeken naar de medische diagnose. Pijn ten gevolge van een overgevoelig zenuwstelsel komt vaak voor bij mensen met aandoeningen als chronische whiplash, artrose, Fibromyalgie, chronische lage rugpijn, reuma of chronische hoofdpijn. Ten tweede worden mensen door het overgevoelige zenuwstelsel overgevoelig voor allerhande prikkels zoals druk, geluid, licht, geuren, medicatie, pesticiden en koude, maar ook stress. Vaak treden ook ‘centrale’ klachten simultaan op, zoals vermoeidheid, slaapproblemen of concentratiestoornissen. Tenslotte reageren mensen met een
overgevoelig zenuwstelsel vaak slecht op de gangbare medische behandeling.
Tot rust brengen
Mensen met chronische pijn die zich hierin menen te herkennen, gaan voor een professioneel oordeel het beste naar een zorgverlener die is gespecialiseerd in het bewegingsapparaat, zeggen de onderzoekers. Ze denken dan met name aan een manueel therapeut. Als een overactief zenuwstelsel inderdaad verantwoordelijk blijkt voor de pijnklachten, moet een behandeling daarop gericht worden. Behandeling van spieren en/of gewrichten heeft dan waarschijnlijk niet zo veel zin. Het uiteindelijke doel van een dergelijke behandeling is eerder het tot rust brengen van het centraal zenuwstelsel.