Te mooi om waar te zijn: Valkuilen van het internet

Mensen met een chronische aandoening zoals fibromyalgie zijn vaak op internet op zoek naar informatie en gelijkgestemden. Daarbij zijn websites, blogs en artikelen over hoe om te gaan met je dagelijkse symptomen zeer behulpzaam. Veel van deze websites en artikelen zijn te lezen via Facebook-groepen en nieuwsaccounts. Omdat velen op zoek zijn naar informatie die op hen van toepassing is, zijn wij blij met dit soort websites, blogs en artikelen. Dit omdat ze ons informatie, sturing en inspiratie geven, alsook nieuwe ideeën bieden om om te gaan met onze lastige dagen en situaties, en ons het idee geven dat we niet alleen zijn. Hier zijn vooral lotgenotengroepen een voorbeeld van. (Zie ons artikel over de voor- en nadelen van lotgenotengroepen).

Helaas heeft de groei in populariteit van dergelijke websites, accounts en blogs ook een negatieve kant. Populariteit zorgt voor meer internetverkeer, meer ‘kliks’ op een artikel, en daardoor worden zulke sites interessant voor adverteerders. Op zich hoeft dat niet verkeerd te zijn want met geld van adverteerders kunnen bloggers en websites meer input leveren en daarmee ons weer van meer informatie voorzien. Echter is deze aandacht ook interessant voor zogenaamde internet-piraten: bedrijfjes, personen die een graantje willen meepikken, en bijv. hoopgevende teksten plaatsen met als enige doel om zogenaamde wondermiddeltjes te willen verkopen, die je gelijk kunnen genezen aan wat voor kwaal je ook al lijdt. Vooral mensen met chronische pijn zijn constant op zoek naar een manier om hun lijden te verzachten en willen dan ook alles proberen om maar minder pijn te voelen. Helaas maken verkopers hier dan ook dankbaar gebruik van en brengen veel mensen dan ook allerlei middelen op de markt die beweren je van je pijn af te kunnen helpen. Dit klinkt dan natuurlijk erg interessant. Hoeveel van ons hebben al niet supplementen geprobeerd die pijn, gewrichtsklachten, slapeloosheid etc. zouden moeten verhelpen waarbij later is gebleken dat het nemen van dat middel geen enkel resultaat heeft gehad? U zult bijvoorbeeld niet geloven hoeveel supplementen er alleen al zijn voor mensen met Fibromyalgie! (Zie ons artikel “Supplementen zijn toch niet gevaarlijk?”)

Veel mensen zetten vaak een website (of een bedrijfje) op vanuit landen als bijv. Pakistan (waar geen goede copyright-wetgeving is) en kopiëren interessante artikelen en blogs, om deze één-op-één op hun eigen website te publiceren en zo bezoekers naar hun eigen site te trekken. De twee hoofdredenen waarom ze dit doen is om zelf adverteerders-inkomsten binnen te kunnen halen, maar soms ook om malware te verspreiden. Malware is kwaadaardige software die met opzet gebruikt wordt om toegang te krijgen tot je computersysteem en informatie vanaf je computer te verzamelen. Het woord Malware is afgeleid van “Malicious software” (kwaadaardige sofware”). Door dus op zo een (ogenschijnlijk onschuldige) link te klikken, kun je ongemerkt software binnen halen waarmee je persoonlijke gegevens gelezen kunnen worden, die worden doorverkocht aan anderen die daar dan weer misbruik van kunnen maken. Tevens : om malware van je computer te laten verwijderen kan flink in de kosten lopen.

Vaak zijn dit soort nep-sites zo goed in het aantrekken van bezoekers, dat ze meer lezers trekken dan het originele bericht of originele site. De afgelopen tijd heeft dit er voor gezorgd dat diverse kleinere maar wel legitieme sites geen bezoekers meer trokken, daardoor geen adverteerdersgeld meer verdienden en uiteindelijk hun site hebben moeten sluiten.

Nu zullen er ongetwijfeld mensen zijn die denken, “daar trap ik niet in!”. En toch zijn er dagelijks voorbeelden van mensen die op zulke slinkse wijze inlichtingen zijn ontfutseld en waardoor ze schade hebben opgelopen. Helaas is het zo dat met dit soort dingen je vaak pas door schade en schande wijs en voorzichtig wordt. We hebben er allemaal wel eens van gehoord. Nep brieven van de belasting of overheid, nep mails van de banken om je gegevens te verifiëren door even op een link te klikken, verzoeken van verzekeringen om je gegevens weer in te vullen met polisnummers etc. Wat te denken van alle telefoon scams waarbij je gevraagd wordt een nummer te bellen omdat je (bank)rekening anders geblokkeerd wordt ? Hoeveel mensen zijn er al ingetrapt om € 1 over te maken aan iemand als ze wat willen aankopen en daarna vinden dat hun hele rekening is leeggehaald? Helaas zijn dit soort praktijken slechts enkele voorbeelden maar wel een hele makkelijke en anonieme manier voor criminelen om hun slag te kunnen slaan. TRAP ER NIET IN.

Er zijn een groot aantal vormen van cybercrime waar men mee te maken kan krijgen. Dit zijn o.a. virussen, malware, phishing, ransomware, spybots, identiteitsfraude, hacking en internetoplichting.

Herken een phishingbericht

Een phishingbericht of misleidende e-mail is vaak te herkennen aan een aantal factoren:

Er wordt een iets te mooi aanbod voorgesteld.
Je wordt gevraagd om je privé-of accountgegevens op te sturen.
Er staan spelfouten in het bericht.
Het e-mailadres heeft een buitenlandse domeinnaam zoals someone@example.uk.com.

Klik in e-mails die je niet vertrouwt nooit op een link die je zogezegd naar de website van een bedrijf brengt. Die website kan vervalst zijn. Open ook nooit een bijlage bij een verdacht uitziende mail. Als de e-mail van een bedrijf afkomstig lijkt, neem dan telefonisch of online contact op met dat bedrijf om te controleren of die e-mail ook echt van hen afkomstig is. Zie ook : https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/cybercrime/vraag-en-antwoord/waar-kan-ik-cybercrime-melden

Herken “foute” websites, webshops en/of artikelen?

Criminelen nemen vaak bestaande websites over die niet meer worden gebruikt, bijvoorbeeld hoorn2016.nl of sinterklaasinommen.nl. Als de url in de adresbalk niet overeenkomt met de naam van de webshop zelf, moeten de alarmbellen gaan rinkelen.
Het e-mail adres op de website heeft een rare naam of extensie.
Check op www.mijnpolitie.nl of er al meldingen bekend zijn over rekeningnummer, url, telefoonnummer of e-mailadres;
Vaak zie je dat nepshops webadressen gebruiken met de naam van het product erin, zoals winterjasonline.com of 2017nikeairmax.nl. Die doen het goed in Google-resultaten.
De auteursnaam is onbekend (bv. ‘admin’) of zoiets als ZafarIqbal, in Pakistan. Sowieso is meestal geen enkele vorm van informatie over het bedrijf of de auteur te vinden op de site.
Vrijwel geen enkele nepshop heeft een versleutelde verbinding (https) met een groene balk of slotje.
Veel van deze websites hebben hun basis in landen als Nigeria, Pakistan, enz., ook al gaat het om informatie uit de VS of Groot-Brittannië o.i.d.
De titels (die op Facebook worden geplaatst, met een link naar de website) zijn vaak schreeuwerig, overdreven en dramatisch, hun doel is alleen om aandacht te trekken.
De website ziet er vaak wat minder professioneel uit. Weinig foto’s, kale lay-out.
Vaak kunnen ze makkelijk worden herkend aan het (zeer) slechte taalgebruik door automatische vertaling van de originele tekst door gebruik van Google Translate of met spelfouten overgetikt van andere websites. Wanneer je struikelt over kromme zinnen, moet je dus alert zijn.
Je moet vrijwel altijd een account aanmaken om te kunnen bestellen en je kunt vaak maar op een manier betalen, vaak alleen met creditcard.
Controleer of de website bij de KvK (Kamer van Koophandel) is ingeschreven: KvK-nummer en btw-nummer moeten worden vermeld op de website (en in alle correspondentie). Let op: ook de gegevens van de Kamer van Koophandel kunnen nep zijn. Gebruik dit dus niet als het enige controlemiddel.
Indien je iets wilt kopen, schaf dit niet zomaar aan. Zoek op internet naar dat artikel. Of de ingrediënten. Zoek naar reviews, zoek op naam van het product met het woord waarschuwing. Mocht het gaan om (voedings)supplementen etc. bespreek dit altijd eerst met je arts of apotheker. (Zie ons artikel over aankopen medicatie via internet)

Wat kun je zelf doen?

Zorg dat je virus- en anti-malware software goed en regelmatig geupdate is. Gebruik een firewall en een goede virusscanner.
Als je de eerste zinnen van het artikel kopieert en in Google zoekt, krijg je vaak een hele andere site (het origineel) als eerste zoekresultaat.
Deel interessante artikelen niet te snel. Check de herkomst (zie hierboven) (je wilt immers niet je vrienden schadelijke bestanden sturen) en vertrouw op je gevoel.
Als je een artikel van iemand anders toegestuurd krijgt, wil dat nog niet zeggen dat het veilig is. Liever alle veiligheidschecks doen als een keer spijt hebben.
Als een onbekend persoon (die je bv alleen via een lotgenotengroep op Facebook kent) je vaak dit soort artikelen stuurt of deelt op de groep, controleer diens account. Het kan gaan om een nepaccount. Dit soort mensen worden lid van lotgenotengroepen puur om nepartikelen te verspreiden. Een ander alternatief is dat zo een persoon vaak een distributeur is van een bepaald artikel dat ze aanbevelen (en uiteraard naar eigen zeggen zelf zo gebaat bij zijn) en dus eenvoudig geld verdienen aan elk artikel dat hij/zij verkoopt.
Als het een Nederlandse webwinkel betreft, controleer dan eerst of deze niet voorkomt op de lijst van verdachte webwinkels : https://www.consumentenbond.nl/online-kopen/lijst-onbetrouwbare-webwinkels
Let altijd op of de website een versleutelde verbinding (https) heeft met een groene balk of slotje.
Wanneer prijzen duidelijk onder de marktwaarde liggen, moet dit alarmbellen laten rinkelen. Erg lage prijzen kunnen duiden op een frauduleuze website. Ga naar kieskeurig.nl of beslist.nl om prijzen te vergelijken. Vaak gaat het dan ook nog om nepartikelen die dus veel minder waard zijn dan de “goedkope” prijs die jij ervoor hebt betaald.

Tot slot:

Denk nu niet dat iedereen er op uit is je te bedriegen. Dit is slechts een (relatief) kleine groep mensen en bedrijven, alhoewel helaas blijkt dat dit soort praktijken zeer lucratief zijn en de mensen die dit doen daarom steeds meer worden. Veel ellende is te voorkomen door een aantal eenvoudige regels te onthouden. Als een aanbieding te mooi is om waar te zijn, is dat meestal ook zo. En controleer altijd alles dubbel. Als we alert blijven en eerst verzekeren dat het een betrouwbare website is, en (net als met phishing mails) niet meteen overal op klikken, is veel ellende te voorkomen. Als iedereen weet waar ze op moeten letten, dan wordt het na verloop van tijd hopelijk voor deze mensen en bedrijven steeds minder interessant om dit soort praktijken te handhaven.

Met dank aan Bart Gijbels en Susanne Driessen.