Artritus of artrose

Hebt u last van uw gewrichten en wilt u weten of u reuma of artrose heeft?

Reumatoïde artritis en artrose zijn erg verschillend. Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte waarbij er een ontsteking in het gewrichtskapsel zit. Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen wordt afgebroken en ook het bot onder het kraakbeen vervormt. De kwaliteit van zowel het kraakbeen als het bot gaat geleidelijk achteruit. Reumatoïde artritis, ook wel reuma of ontstekingsreuma genoemd, is vooral een ontsteking van het gewrichtsslijmvlies (synovium), waarbij één of meerdere gewrichten zwellen en pijnlijk worden. Deze ontsteking heeft meestal een auto-immuunreactie als oorzaak.

Artrose is een gewrichtsaandoening die vooral gekenmerkt wordt door verslechterd kraakbeen in het gewricht, wat gepaard gaat met een milde ontsteking en pijn. In de volksmond wordt artrose ook wel gewrichtsslijtage genoemd. Toch moeten we de ontsteking niet onderschatten: deze zorgt ervoor dat het kraakbeen verder verslechtert, wat leidt tot nieuwe ontstekingsreacties en meer pijn. Artrose is een degeneratieve aandoening.

Wat is reumatoïde artritis (RA)?

Reumatoïde artritis (RA) betekent letterlijk: reumatische gewrichtsontsteking. Het woord ‘reuma’ komt uit het Grieks en betekent ‘stroom’ of ‘ziekteverwekkende vloeistof’. En ‘artritis’ is afgeleid van het Griekse woord ‘arthron’, dat ‘gewricht’ betekent.

Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte: het afweersysteem keert zich tegen het eigen lichaam. Hoe dat komt is nog niet duidelijk. Reumatoïde artritis kan sluipend beginnen of plotseling ontstaan. Het is een chronische aandoening, waarbij gewrichtsontstekingen op de voorgrond staan. De ziekte gaat in principe niet over. Soms is de ziekte actief en heeft u veel klachten, soms is er een rustige periode. Het verloop is dus grillig. Reumatoïde artritis komt op alle leeftijden voor, vaker bij vrouwen dan bij mannen.

Zo’n 1 op de 100 mensen heeft er last van. Bij de meeste patiënten manifes-teert de ziekte zich op latere leeftijd. Het is een ziekte die voornamelijk de gewrichten aantast. In eerste ins
tantie raakt het gewrichtskapsel ontstoken, wat een zwelling veroor-zaakt en de productie va
n ontstekingsvocht in de hand gaat werken (vooral in knieën, enkels en polsen).
Reumatoïde artritis kenmerkt zich door:

Ochtendstijfheid die langer dan 1 uur duurt, gedurende minimaal 6 weken.
Zwelling en/of pijn in drie of meer gewrichten, gedurende minimaal 6 weken. Dit kan heel plotseling heel erg worden.
Zwelling en/of pijn in de kleine hand-, pols-, voet- of vingergewrichten, gedurende minimaal 6 weken. Later kunnen ook de grotere gewrichten ‘mee gaan doen’.
De symptomen zijn meestal symmetrisch: de gewrichten geven dan aan beide kanten van het lichaam ongeveer dezelfde problemen.
Reuma-eiwitten in het bloed (hiervoor moet een bloedonderzoek gedaan worden; dit kan de huisarts voor u regelen).
Bepaalde kenmerkende wijzigingen op radiologische foto’s van de betreffende gewrichten (hiervoor moet een radiologische foto gemaakt worden, hier kan de huisarts u voor doorverwijzen indien u voldoende van de overige symptomen vertoont). Meestal kunt u dit zelf ook voelen: knobbels in de handen en de ellebogen.

Wat is artrose?

Artrose is géén verouderingsproces. Artrose is een reumatische ziekte die op zichzelf voorkomt, maar ook kan ontstaan na een gewrichtsontsteking of bij zwakke gewrichtsbanden. Artrose is de meest voorkomende reumatische aandoening aan het bewegingsapparaat. Het kraakbeen gaat in kwaliteit achteruit; het wordt dunner en zachter. Dit leidt tot vervorming van het bot direct onder het kraakbeen. Er vormen zich aan de rand van het gewricht zichtbare en voelbare knobbels, osteofyten genoemd. Deze knobbels beperken de beweeglijkheid van het gewricht. Ook kunnen zenuwen bekneld raken, dat pijn, gevoelsstoornissen en krachtsverlies veroorzaakt.

Voorheen werd gedacht dat artrose een ziekte van alleen het kraakbeen is, terwijl we nu weten dat het juist een ziekte van het hele gewricht is. En dit proces kan in alle gewrichten optreden.

Maar er zijn gewrichten waarin het vaker voorkomt zoals nek, onderrug, knieën, heupen, duim, vingers en grote teen. De aandoening komt relatief vaak voor, ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland hebben artrose.

Artrose is een chronische aandoening en verloopt langzaam progressief: dat wil zeggen dat het niet over gaat en langzaam erger wordt. Vaak is de kwaliteit van het kraakbeen al enige tijd achteruitgegaan voordat u klachten kreeg. De internationale naam van artrose is osteoartritis.
Het kan zijn dat u van uw (huis-)arts te horen krijgt dat artrose geen reuma is. Dat komt omdat lang werd gedacht dat artrose gewoon ‘slijtage’ was. Dit kan grote verwarring geven in het gesprek met uw arts. En misschien gaat u twijfelen aan de diagnose. Artrose is echter 1 van de 3 hoofdvormen van reuma. De andere vormen zijn ontstekingsreuma en wekedelenreuma.
Artrose kenmerkt zich door:

Ochtendstijfheid en stijfheid na een tijdje niet te hebben bewogen.
Stijfheid, zwelling en/of pijn in één gewricht of in enkele gewrichten, vooral tijdens het bewegen van de betreffende gewrichten. Vaak begint dit mild en wordt het geleidelijk steeds erger.
Bij het bewegen wordt een krakend geluid gehoord en/of het voelt aan alsof er zand in het gewricht zit.
Gewrichten kunnen niet volledig meer gestrekt en/of gebogen worden. Het lijkt alsof het gewricht minder stevig is en u krijgt geleidelijk minder vertrouwen in het gewricht.
Na verloop van tijd kunnen er vergroeiingen ontstaan (dit gebeurt het vaakst in de handen, er zijn dan knobbels op de vingers of scheef gegroeide vingers).
Op een radiologische foto van het gewricht is een verkleining van de gewrichtsspleet te zien: dit duidt op kraakbeenverlies (hiervoor moet een radiologische foto gemaakt worden, hier kan de huisarts u voor doorverwijzen indien u voldoende van de overige symptomen vertoont).

Klik hier voor oefeningen artrose

Meer informatie hierover, kan worden gevonden op de website van het Reumafonds.