Kortademigheid / Hyperventilatie
Onderzoek heeft aangetoond dat kortademigheid (dyspneu) vaak voorkomt bij mensen met Fibromyalgie. Ademhalen doen we vanzelf. We ademen zuurstof in en koolzuur uit. De ademhaling past zich aan bij wat we doen; rustige ademhaling bij slapen en snelle ademhaling bij sporten.
Bij angst en spanning raakt uw ademhaling van slag, vaak zonder dat u het zelf beseft. We noemen dit hyperventilatie. Het lichaam gaat stresshormonen aanmaken, zoals adrenaline. Het is dan alsof het lichaam zich voorbereidt op een inspanning. U gaat vanzelf sneller ademhalen en uw hart gaat sneller kloppen. U zit bijvoorbeeld in een stoel, maar ademt alsof u aan het hardlopen bent.
Hyperventilatie is niet gevaarlijk. Sommige mensen krijgen deze klachten maar één keer in hun leven, bij anderen keert hyperventilatie regelmatig terug. In beide gevallen kan de angst voor een nieuwe aanval blijven bestaan.
Hoe ontstaat kortademigheid?
Ademhalen doen we vanzelf. We ademen zuurstof in en koolzuur uit. De ademhaling past zich aan bij wat we doen; rustige ademhaling bij slapen en snelle ademhaling bij sporten.
Bij angst en spanning raakt uw ademhaling van slag, vaak zonder dat u het zelf beseft. Ook overbelasting en oververmoeidheid kunnen een rol spelen.
Het lichaam gaat stresshormonen aanmaken, zoals adrenaline. Het is dan alsof het lichaam zich voorbereidt op een inspanning. U gaat vanzelf sneller ademhalen en uw hart gaat sneller kloppen. U zit bijvoorbeeld in een stoel, maar ademt alsof u aan het hardlopen bent.
Bij hyperventilatie kunt u last krijgen van:
- benauwdheid en duizeligheid
- pijn op de borst en hartkloppingen
- tintelingen en droge mond
- hoofdpijn en misselijkheid.
Wat veroorzaakt kortademigheid bij Fibromyalgie?
Er zijn vele oorzaken van kortademigheid, maar de belangrijkste ervan die vaak gepaard gaan met Fibromyalgie zijn:
Onvoldoende slaap: Veel Fibromyalgie symptomen zijn ook klassieke symptomen van slaaptekort. Dat wil niet zeggen dat Fibromyalgie gewoon een slaapstoornis is; er komt veel meer bij kijken dan dat. Maar het is duidelijk dat niet-verkwikkende slaap de symptomen verergeren, vooral vermoeidheid, wat kan leiden tot kortademigheid.
Gastroparese: Gatroparese of een verminderde werking van de maag wordt gekenmerkt door misselijkheid, een opgeblazen gevoel en buikpijn. Uit een studie door bij Temple University bleek dat vermoeidheid een hoofdsymptoom is van gastroparese, hetgeen kan leiden tot kortademigheid. Voedingstekorten kunnen ook bijdragen aan energietekort, waardoor kortademigheid.
Depressie en Angst: Depressie, stemmingswisselingen, persoonlijkheidsveranderingen, angst, prikkelbaarheid en paniekaanvallen zijn allemaal symptomen die met Fibromyalgie gepaard kunnen gaan, en erg vermoeiend zijn om mee te leven. Maar volgens Dr. Robert Bennett, een bekende Fibromyalgie expert en onderzoeker, is het aantal patiënten met Fibromyalgie depressie niet groter is dan voor andere chronische ziekten. Het verdient aanbeveling om het aan uw arts kenbaar te maken als u symptomen van depressie en angst.
Hyperventileren: Het gevoel zeer angstig te zijn of het hebben van een paniekaanval kan ertoe leiden dat u gaat hyperventileren of te snel gaat ademhalen , hetgeen overmatige uitzetting van circulerende kooldioxide veroorzaakt. Soms krijgen mensen (zonder dat ze het beseffen) een paniekaanval, waardoor ze gaan hyperventileren en denken dat ze doodgaan, omdat ze bijna niet kunnen ademen. Dit is uiteraard heel beangstigend.
Pijn op de borst: Fibromyalgie patiënten hebben vaak last van Costochondritis of syndroom van Tietze, waardoor het moeilijk kan zijn om te ademen zonder pijn. Beide zijn aandoeningen waarbij er sprake is van een ontsteking van de ribkraakbeen, gepaard gaand met veel pijn. Er wordt dan meestal niet diep ingeademd, waardoor de longen worden niet volledig uitzetten. Dit is vanwege het feit dat als de longen breiden volledig gevuld zou zijn met lucht, zij drukken tegen de pijnlijke aansluiting van de ribben aan de borstbeen. Een persoon haalt daardoor “ondiepe” adem om pijn te vermijden.
B12 / pernicieuze anemie: Vitamine B12 is nodig om een voldoende hoeveelheid gezonde rode bloedcellen in het beenmerg te produceren. Vitamine B12 is alleen beschikbaar in dierlijke voedingsmiddelen (vlees en zuivelproducten) of gistextracten (zoals biergist). Vitamine B12 tekort wordt geconstateerd als te weinig B12 wordt opgeslagen in het lichaam, dat kan leiden tot anemie, een lager dan normaal aantal rode bloedcellen.
IJzergebreksanemie: Ijzergebreksanemie of bloedarmoede is een afname van het aantal rode bloedcellen in het bloed door ijzergebrek. Het verdient aanbeveling om het ijzergehalte geregeld te laten controleren, omdat bloedarmoede symptomen de symptomen van Fibromyalgie en CVS kunnen nabootsen.
Adviezen bij hyperventilatie
Als u kortademigheid ervaart, is het belangrijk er op te letten wanneer het gebeurt, hoe vaak het voorkomt en andere gerelateerde symptomen. Neem deze informatie mee naar uw arts. Het zal hen helpen bij de beoordeling van uw zaak.
Er zijn enkele maatregelen die u kunt nemen om de angst- en spanningsklachten te voorkomen of te stoppen.
- Als u een aanval heeft of voelt aankomen, probeer dan rustig te ademen. Neem bijvoorbeeld drie seconden om in te ademen en zes om uit te ademen.
- In een papieren zak ademen helpt niet, ook al wordt het nogal eens geadviseerd.
- Soms helpt het om uzelf af te leiden. Bijvoorbeeld door bij een aanval oefeningen te gaan doen zoals kniebuigingen of door hardop te gaan lezen.
- Probeer na te gaan waarom bepaalde situaties spanningen oproepen. Het kan zijn dat u zich niet van angst of spanningen bewust bent, maar dat u wel last heeft van de verschijnselen.
- Het kan helpen wanneer u opschrijft in welke situatie u de verschijnselen krijgt.
- Bespreek uw aantekeningen met iemand die u goed kent. Dat geeft misschien een andere kijk op de situatie.
Belangrijk: Het is verstandig contact op te nemen met uw huisarts als :
- Als u een beklemd gevoel op de borst heeft dat niet weggaat
- Als u erg benauwd bent en u denkt dat het niet door hyperventilatie komt
- Als de genoemde maatregelen die u zelf neemt, niet helpen.
- Wanneer er andere verschijnselen zijn waarover u zich zorgen maakt, overleg dan met uw huisarts. Soms zal de huisarts de praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ) vragen u te begeleiden.
U kunt hier meer lezen over ontspanningsoefeningen.
Leren om juist te ademen / Ademhalingsoefeningen
Er wordt vaak gesproken over ademhalingsoefeningen. Ademhalen hoef je niet te leren van nature kan je dat al. Je ziet ook dat de medische wereld ook de Nederlandse hyperventilatie stichting hier op terug komen. Bijna altijd wordt je ademhaling verstoord door stress drukte onzekerheid psychische gebeurtenissen enz.. Daarom pleit men tegenwoordig ook meer voor ontspanning in combinatie met ademhalingsoefeningen. Het gevaar daarvan kan zijn dat je te gefocust raakt en daar weer paniekerig van kan worden. Het is beter om buiten je aanvallen om dagelijks even een ontspanningsoefening te doen, waardoor je wel uiteindelijk ervaart hoe het is om die onderbuik los te krijgen. Daardoor conditioneer je jezelf een lage ademhaling te krijgen. Helaas is het moeilijk om bij ontspanningsoefeningen de ademhaling buiten beschouwing te laten. Daarom nogmaals: doe ze buiten de aanvallen om, op een moment dat jij je redelijk rustig voelt. Zie het als een training voor een wedstrijd. Het vergt wel discipline, maar uiteindelijk zul je merken dat je veel makkelijker je aanvallen kan opvangen of kan voorkomen. Ademhalingsoefeningen kunnen goed werken, of om je even te corrigeren of om een aanval te onderdrukken of in de hand te houden.
Simpele basisoefening
Ga ontspannen op een stoel zitten (niet onderuit gezakt, wel recht). Voel de rugleuning in je rug. Voel je zitbeenderen goed op de stoel steunen. Denk even aan je voeten. Zet die plat op de grond. Als je vindt dat je zo goed zit, doe je het volgende: Blaas alle lucht uit door je lippen en trek daarbij je onderbuik in. Als je leeg bent dan zet jij je keel open(alsof je verbaasd bent) en laat je tegelijkertijd je buik los. Denk meteen weer aan je zitbeenderen en je voeten. Neem de tijd om even te voelen. Doe het dan nog een keer.
Dit is een goede oefening om je onderbuik los te krijgen en te ervaren hoe het voelt.
Oefeningen voor de onderbuik
Ga ontspannen op een stoel zitten (niet onderuit gezakt, wel recht). Voel de rugleuning in je rug. Voel je zitbeenderen goed op de stoel steunen. Denk even aan je voeten. Zet die plat op de grond. Als je vindt dat je zo goed zit, doe je het volgende: Blaas alle lucht uit door je lippen en trek daarbij je onderbuik in. Als je leeg bent, zet jij je keel open(zoals verbazing) en laat je tegelijkertijd je buik los. Denk meteen weer aan je zitbeenderen en je voeten. Neem de tijd om even te voelen. Doe het dan nog een keer.
Dit is een goede oefening om je onderbuik los te krijgen en te ervaren hoe het voelt.
Oefening 2
Het is de bedoeling dat je ontspannen gaat liggen(tijdens een aanval zo goed mogelijk proberen) Je legt je handen in een soort driehoekje om je navel je duimen raken elkaar boven je navel en je wijsvingers onder je navel. Je gaat niet concentreren op je ademhaling maar juist op wanneer je vingers elkaar raken en weer los laten. Het zou kunnen dat jij je een beetje zweverig gaat voelen in het begin maar naarmate je door gaat wordt je steeds meer ontspannen zonder jij je op je ademhaling te focussen.