Restless Legs Syndroom (RLS)
Het Restless Legs Syndroom (RLS), in Nederlands “Rusteloze benen” genoemd, wordt gekenmerkt door een onbedwingbare drang om de onderbenen, knieën en soms de armen te bewegen. Mensen die lijden aan deze slaapstoornis beschrijven de gevoelens en sensaties op verschillende manieren. Velen beschrijven een tintelend, jeukend of trekkend gevoel. Anderen zeggen weer dat het een prikkelen of branden gevoel is. Sommige voelen alsof er wormen onder hun huid kruipen. Bij beweging nemen de klachten af.
Deze sensaties, die kenmerkend zijn voor RLS, kunnen op elk moment tijdens de nacht en in beperkte mate gedurende de dag optreden. Het rusteloze benen syndroom heeft een zeer negatieve uitwerking op de slaap. De symptomen kunnen ertoe leiden dat de patiënt herhaaldelijk uit het bed moet komen wat de slaap kan uitstellen of onderbreken. Omdat de slaap meerdere keren wordt onderbroken is extreme slaperigheid overdag normaal. De combinatie van altijd moe zijn en de symptomen zelf, kan leiden tot een levensstijlverandering: Lange reizen, bioscopen, concerten en restaurants worden vaak vermeden. Het bijwonen van een lange vergadering op het werk kan ook erg pijnlijk en ongemakkelijk zijn.
Symptomen van Restless Legs Syndroom
1. Kriebels in de benen met onweerstaanbare bewegingsdrang
2. Klachten voornamelijk in rust
3. Verschijnselen nemen vrijwel direct af bij bewegen
4. De verschijnselen zijn ’s avonds en ’s nachts erger dan overdag
De link tussen Fibromyalgie en Restless Legs Syndroom
Veel mensen met Fibromyalgie hebben ook last van RLS. RLS is eigenlijk een disfunctie van een deel van het zenuwstelsel dat de benen betreft. Symptomen komen vooral ’s nachts plaats. Volgens een studie over RLS gepubliceerd in de Journal of Clinical Sleep, is er wel degelijk een link tussen Fibromyalgie en RLS. Mensen met Fibromyalgie hebben 11 x meer kans op RLS dan mensen die geen Fibromyalgie hebben. Hierover zei prof. Nathaniel F. Watson van de Universiteit van Seattle: “Slaaponderbrekingen zijn vrij normaal in Fibromyalgie en vaak moeilijk te behandelen. Deze studie bewijst dat een aanzienlijk gedeelte van slaaponderbrekingen veroorzaakt kunnen worden door RLS”.
Oorzaken van RLS
Vaak zijn de oorzaken van RLS onbekend. Er zijn wat kleinere studies geweest die naar diverse mogelijke oorzaken wijzen. Onderzoekers zijn van mening dat het rusteloze benen syndroom wordt veroorzaakt door verstoringen van de zenuwcellen in de hersenen die bewegingen, reflexen en sensaties besturen. Er lijkt een erfelijke aanleg voor de aandoening te bestaan. Verder is de ijzerhuishouding bij een deel van de patiënten niet op orde. Van een aantal aandoeningen of omstandigheden is bekend dat zij RLS kunnen veroorzaken of verergeren, bijvoorbeeld: zwangerschap, de ziekte van Parkinson, ijzertekort, nierfunctiestoornissen, schildklierproblemen en bepaalde medicijnen. Bij het merendeel van de patiënten is echter geen specifieke oorzaak aanwijsbaar.
Hoe vaak komt RLS voor?
Rusteloze benen treft ongeveer 6 procent van de volwassenen. Het komt 1,5x vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het Restleg Legs Syndroom kan op iedere leeftijd voorkomen, maar de frequentie van rusteloze benen neemt toe naarmate men ouder wordt. Bepaalde medische aandoeningen, zoals diabetes, artritis, spataderen en het hebben van een psychische aandoening verhogen het risico op het ontwikkelen van het rusteloze benen syndroom. Evenals overmatig drinken en roken. Verder blijkt RLS vaker voor te komen bij mensen die werken in ploegendiensten of als men zware fysieke inspanningen verricht vlak voor het slapen gaan.
Soms wordt de aandoening bij kinderen ten onrechte verward met groeipijnen. Bij meer dan 50% van de mensen met RLS komt het ook in hun familie voor. Het risico op RLS is drie tot zes maal hoger wanneer een direct familielid het heeft. Een vroeg begin van rusteloze benen wijst vaak op familiaire belasting.
Diagnose en behandeling
De diagnose wordt gesteld op basis van het klachtenpatroon van de patiënt. Met bloedonderzoek kan worden vastgesteld of er sprake is van bijvoorbeeld een ijzertekort. Incidenteel wordt gebruik gemaakt van aanvullend onderzoek zoals bijvoorbeeld een slaaponderzoek (polysomnografie).
De behandeling van RLS is relatief eenvoudig met medicijnen die voor het slapen gaan worden ingenomen. Indien er sprake is van een ijzer tekort zal dit eerst met voedingssupplementen worden aangevuld.
Daarnaast helpen de volgende maatregelen soms om klachten te verminderen:
- Dragen van bedsokken
- Warm bad voordat je naar bed gaat
- Masseren van de benen
- Lichaamsbeweging / sport, maar niet laat op de dag
- Vermijden van cafeïne
- Gebruik van alcoholhoudende dranken en roken verminderen
- Controleer op ijzer en/of vitamine tekort
- Controleer je medicatie, sommige medicatie kan RLS symptomen verergeren
- ’s Avonds mentaal actief blijven. Verveling en loomheid voor het naar bed gaan kunnen de RLS verergeren.
Voor meer informatie kunt u kijken op de site van: Stichting restless legs