Hypothyreoïdie betekent dat de schildklier onvoldoende thyroxine aanmaakt. Het wordt vaak een te trage schildklier genoemd. Dit zorgt ervoor dat de functies van het lichaam vertragen.

(Hyperthyroïdie, aan de andere kant, betekent dat er teveel thyroxine wordt aangemaakt, waardoor de lichaamsfuncties versnellen.)

Wat zijn de symptomen van hypothyreoïdie?
Er zijn veel klachten die door een tekort aan thyroxine veroorzaakt kunnen worden. In principe wordt alles ‘vertraagd’. Niet iedereen met deze aandoening krijgt alle symptomen.

• Klachten die meestal voorkomen: vermoeidheid, aankomen in gewicht, obstipatie, lichaamspijnen, het koud hebben, levenloos haar, vocht vasthouden, lagere mentale prestatie, en depressie.
• Symptomen die minder vaak voorkomen: een schorre stem, onregelmatige of zware menstruatie bij vrouwen, onvruchtbaarheid, geen zin in seks, carpaal tunnel syndroom (wat pijn en gevoelloosheid in de hand veroorzaakt) en geheugenverlies of verwarring bij oudere mensen.
• Al deze symptomen kunnen echter ook door andere aandoeningen veroorzaakt worden dus het stellen van de diagnose ligt niet altijd voor de hand. De symptomen ontwikkelen zich in de regel langzaam en worden in de loop van maanden of jaren erger naarmate de thyroxinespiegel in het lichaam verder daalt.

Wat zijn de mogelijke complicaties van hypothyreoïdie?
Als je onbehandelde hypothyreoïdie hebt:

• Kan je een grotere kans op hartaandoeningen hebben omdat de lage hoeveelheid thyroxine in het lichaam ervoor zorgt dan de bloedlipiden (cholesterol, etc.) stijgen.
• Als je zwanger bent, loop je meer kans op zwangerschapscomplicaties, bijvoorbeeld pre-clampsie (zwangerschapsvergiftiging), bloedarmoede, te vroege barensweeën, laag geboortegewicht, doodgeboren kind en ernstige bloedingen na de geboorte.
• Coma (myxoedeem-coma) is een zeldzame complicatie. Met behandeling zijn de vooruitzichten echter zeer goed. Hierdoor verdwijnen de symptomen in de meeste gevallen en is de kans op verdere complicaties zeer klein.

 Wie krijgt hypothyreoïdie?
Ongeveer 3,5 per 1000 vrouwen, en ongeveer 1 op de 1.000 mannen, krijgt op een bepaald moment in hun leven hypothyreoïdie. Het komt het meest voor bij volwassen vrouwen, en het komt meer voor naarmate je ouder wordt. Het kan echter iedereen op elke leeftijd treffen.

Wat is de oorzaak van hypothyreoïdie?

Auto-immuun thyroiditis – de meest voorkomende oorzaak
De meest voorkomende oorzaak is een ‘auto-immuunziekte’ genaamd auto-immuun thyroiditis. Het lichaam maakt normaal antistoffen aan om bacteriën, virussen en andere ‘indringers’ te bestrijden. Als je een auto-immuunziekte hebt, dan maakt het lichaam antistoffen aan tegen lichaamseigen weefsel.

Bij auto-immuun thyroiditis maakt je lichaam antistoffen aan die je eigen schildklier aanvallen en het functioneren ervan aantasten. De schildklier is daardoor niet in staat voldoende thyroxine aan te maken, met als gevolg dat hypothyreoïdie zich langzaam ontwikkelt. Men vermoedt dat er iets is dat het immuunsysteem ‘triggert’ om de antistoffen tegen de schildklier aan te maken. Het is echter niet bekend wat de ‘trigger’ is.

Auto-immuun thyroiditis komt meer voor bij mensen met:

• Een familievoorgeschiedenis van hypothyreoïdie veroorzaakt door auto-immuun thyroiditis.
• Syndroom van Down. Hypothyreoïdie ontwikkelt zich bij 1 op de 3 mensen met het syndroom van Down voor ze 25 zijn. Het is makkelijker de symptomen van hypothyreoïdie bij mensen met syndroom van Down over het hoofd te zien. Daarom stellen artsen dat het verstandig is om het bloed van mensen met syndroom van Down jaarlijks te onderzoeken op de hoeveelheid schildklierhormoon.
• Syndroom van Turner. Ook hier wordt een jaarlijks bloedonderzoek aangeraden.
• Een vergrote schildklier (struma).\
• Een voorgeschiedenis van de ziekte van Graves (schildklieraandoening vrijwel altijd ook gepaard gaand met oogklachten en huidafwijkingen), of thyroiditis na de geboorte.
• Een familievoorgeschiedenis van andere auto-immuunziekten, bijvoorbeeld vitiligo, pernicieuze anemie, ziekte van Addison, type 1 diabetes, prematuur (voortijdig) ovarieel (eierstokken) falen, coeliakie, syndroom van Sjogren.
• Sommige mensen met auto-immuun thyroiditis krijgen ook een opgezette schildklier. Auto-immuun thyroiditis met zwelling van de schildklier staat bekend als de ziekte van Hashimoto. Ook lopen mensen met auto-immuun thyroiditis een iets grotere kans op andere auto-immuunziekten, zoals vitiligo, etc.

Operatief ingrijpen of radioactieve behandeling van de schildklier
Dit zijn veel voorkomende oorzaken van hypothyreoïdie in Nederland vanwege de groei in het aantal van deze behandeling voor andere aandoeningen aan de schildklier.

Andere oorzaken
Andere oorzaken van hypothyreoïdie zijn meer zeldzaam, bijvoorbeeld:

• Wereldwijd is een gebrek aan jodium de meest voorkomende oorzaak van hypothyreoïdie, maar dit komt in Nederland eigenlijk niet (meer) voor. (Je lichaam heeft jodium nodig om thyroxine aan te maken. De voeding in Westerse landen bevat echter voldoende jodium).
• Als bijwerking van bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld amiodaron (Cordarone, wordt gegeven bij ritmestoornissen van het hart) en Lithium.
• Andere soorten schildklierontsteking als gevolg van diverse zeldzame aandoeningen.
• Een probleem met de hypofyse is in sommige gevallen de oorzaak. De hypofyse bevindt zich net onder de hersenen en maakt een hormoon aan genaamde thyroid stimulerend hormoon (TSH), dat de schildklier stimuleert om thyroxine aan te maken. Als TSH niet wordt aangemaakt, dan kan de schildklier niet voldoende thyroxine aanmaken.
• Sommige kinderen worden geboren met een te trage schildklierwerking (aangeboren hypothyreoïdie).

Hoe wordt hypothyreoïdie vastgesteld?
Hypothyreoïdie kan middels een bloedonderzoek worden vastgesteld. Eén van de twee volgende zaken kan worden gemeten:

• De aanwezigheid van TSH, een hormoon dat in de hypofyse wordt aangemaakt en vervolgens in het bloed terecht komt. Het stimuleert de schildklier om thyroxine aan te maken. Als er weinig thyroxine in het bloed zit, produceert de hypofyse meer TSH om de thyroxinespiegel te verhogen. Dat betekent dat, als er veel TSH in je bloed zit, er te weinig thyroxine wordt aangemaakt.
• Thyroxine (T4). Een lage T4-spiegel bevestigt de aanwezigheid van hypothyreoïdie.

NB: sommige mensen hebben veel TSH in hun bloed en een normale T4-spiegel. Dat betekent dat je schildklier voldoende thyroxine aanmaakt, maar daarvoor de stimulatie van TSH nodig heeft. In dit geval loopt je een verhoogd risico op hypothyreoïdie in de toekomst. Je arts kan je aanraden van tijd tot tijd een bloedonderzoek te ondergaan om te zien of je hypothyreoïdie ontwikkelt.

In de regel zijn er geen andere onderzoeken nodig, behalve wanneer een zeldzame oorzaak van hypothyreoïdie wordt vermoed. Zo kan bijvoorbeeld de hypofyse worden onderzocht als er zowel weinig TSH en weinig T4 in je bloed zit.

Hoe wordt hypothyreoïdie behandeld?
De behandeling bestaat uit het dagelijks innemen van levothyroxine tabletten. Dit vervangt de thyroxine die niet door je schildklier wordt aangemaakt. De meeste mensen voelen zich snel beter na de start van de behandeling. Je kan de tablet het beste op de nuchtere maag innemen (1/2 tot 1 uur voor het ontbijt). Dit is omdat sommige voedingsmiddelen veel kalk bevatten, wat de opname van de tablet door de darmen kan beïnvloeden. (Om dezelfde reden moet je dit medicijn nooit tegelijk innemen met kalk- of ijzertabletten).

Wat is de dosering van levothyroxine?
De meeste volwassenen hebben een dosering tussen 50 en 150 microgram per dag nodig. Soms wordt in eerste instantie een lage dosering voorgeschreven, met name bij mensen boven de 60 of mensen met hartproblemen, waarna de dosering langzaam wordt opgevoerd. In de regel wordt het bloed elke 2-3 maanden onderzocht, waarna de dosering naar behoefte kan worden aangepast. Tijdens het bloedonderzoek wordt de TSH waarde (zie boven) gemeten. Als die waarde normaal is dan wil dat zeggen dat de dosering goed is. Daarna wordt de TSH waarde in de regel één keer per jaar gemeten. De dosering kan moeten worden verlaagd in de eerste fase van een zwangerschap of als je ouder wordt.

Een tablet vergeten?
Iedereen vergeet wel eens een tablet op tijd in te nemen. Het kan echter geen kwaad als je het af en toe vergeet. Je kan de vergeten tablet innemen wanneer je je herinnert dat je het vergeten bent. Voor het beste resultaat is het echter raadzaam de tabletten iedere morgen voor het ontbijt in te nemen.

Hoe lang duurt de behandeling?
De meeste mensen zitten er hun leven lang aan vast. In een heel enkel geval is er sprake van daadwerkelijk herstel. Dit komt zelden voor, met uitzondering van:

• Soms is hypothyreoïdie een tijdelijke aandoening bij oudere kinderen. (Dit is niet het geval bij kinderen die ermee geboren zijn).
• Sommige vrouwen ontwikkelen hypothyreoïdie na een kind ter wereld te hebben gebracht. Als het gebeurt dan is dat meestal ongeveer drie tot zes maanden na de geboorte van je baby. Meestal herstelt het zich vanzelf na een paar maanden. Behandeling is slechts in een klein aantal gevallen nodig. Het is echter wel verstandig om het bloed daarna ieder jaar te laten onderzoeken omdat er een grotere kans is op auto-immuun thyroitidits en chronische hypothyreoïdie in de toekomst.

Zijn er mogelijke bijwerkingen of problemen in verband met de behandeling?
Meestal niet. De tabletten vervangen de natuurlijke hormonen, dus bijwerkingen zijn zeldzaam. Als je echter angina pectoris hebt, dan kan de pijn die daarmee gepaard gaat bij het begin van de behandeling erger worden. Raadpleeg een arts als dat het geval is.

Als je teveel levothyroxine neemt, dan kan dat leiden tot de symptomen en problemen van een overactieve schildklier, bijvoorbeeld hartkloppingen, diarree, irritatie en zweten, en een grotere kans op osteoporose. Daarom is het belangrijk om je bloed regelmatig te laten onderzoeken, om zeker te weten dat de dosering goed is.

Andere medicijnen kunnen van invloed zijn op de werking van levothyroxine, bijvoorbeeld Carbamazepine, ijzertabletten, Fenytoïne en Rifampicine. Als je met één van deze medicijnen begint, of de dosering ervan verandert, dan kan het nodig zijn de dosering van levothyroxine aan te passen. Je arts kan je daarin advies geven. Ook als je Marcoumar gebruikt kan de dosering daarvan moeten worden aangepast wanneer de dosering van levothyroxine wordt aangepast.

Samenvatting

• Hypothyreoïdie komt veel voor.
• De symptomen ontwikkelen zich langzaam. Ze kunnen worden verward met andere aandoeningen.
• Behandeling met levothyroxine tabletten is in de regel gemakkelijk en effectief.
• Behandeling is in de meeste gevallen levenslang.
• Laat je bloed eens per jaar onderzoeken als je levothyroxine gebruikt, om er zeker van de zijn dat de dosering juist is.

Bron : https://www.patient1.nl/encyclopedie/traag-werkende-schildklier