Hoeveel Vitamine B12 heb je nodig?
Er is nog discussie over de juiste hoeveelheid vitamine B12 in het lichaam. In Nederland wordt een ondergrens van 140 pml/l gebruikt. Anderen beweren dat een ondergrens van 200 pml/l of 300 pml/l beter is.
Als je uitgaat van een ondergrens in het bloed van 150 pml/l heeft 5-10% van de Nederlandse bevolking een tekort aan vitamine B12.
De Framingham-studie ging uit van een ondergrens van 258 pml/l en registreerde een tekort aan vitamine B12 bij 40,5 % van de bevolking ouder dan 65 jaar!
Meer en meer discussie is er m.b.t. de waarde in het bloed.
Uit veel studies (zie boek “Is het misschien vitamine B12-tekort”van S.M. Pacholok& J.J. Stuart) blijkt een waarde  van 600-2000 pg/ml  in het bloed normaal.
Voor kinderen : 1000-2000 pg/ml.
Mensen worden geboren met een serum-B12- niveau van ongeveer 2000 pg/ml, wat gedurende het leven geleidelijk afneemt.
Als het niveau in het bloed onder de 550 pg/ml daalt, begint er in het cerebrospinaal vocht een tekort aan B12 te ontstaan

Dr. J. Chandy, een Engelse huisarts met veel ervaring in de behandeling van B12, hanteert de volgende waarden, die ik ook volg:
* serum B12-niveau van 300-450 pg/ml  gering tekort
* serum B12-niveau van 200-300 pg/ml  matig tekort
* serum B12 niveau onder de 200 pg/ml ernstig tekort

Waarde B12 voor kinderen in het bloed

leeftijd	B12-ondergrens in pmol/l	B12-ondergrens in pg/ml	tHcy bovengrens in µmol/l
5 jaar en jonger	400	540	5,1
6 t/m 10 jaar	350	480	6,9
11 t/m 14 jaar	300	400	8,0
15 t/m 19 jaar	250	340	9,6

Kan je ook teveel Vitamine B12 innemen?
Vitamine B12 (Cobalamine) is wateroplosbaar en kan niet worden opgeslagen in het lichaam. Het lichaam neemt slechts kleine hoeveelheden op en de rest wordt uitgescheiden via je urine. Vitamine B12 komt met name voor in de vorm van Cyanocobalamine, Hydroxycobalamine, Deoxyadenosylcobalamine (co-enzym B12) en Dimethylbenzimidazol-co-enzym (dibencozide). Het lichaam kan bij een te hoge inname van vitamine B12 zelf opname van B12 uit voeding beperken.

• De Gezondheidsraad adviseert een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 voor volwassenen (19-50 jaar) van 2,8 microgram. Er is geen bovengrens bepaald omdat er geen nadelige effecten bekend van een te hoge inname van vitamine B12.
• Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een bovengrens van 5X de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag.

Wat zijn oorzaken van vitamine B12-tekort?

1. Onvoldoende aanbod via de voeding: ondervoeding, alcoholisme, vegetarisme, veganisme, macrobiotiek
2. Verstoorde opname door maagdarmproblemen: chronische atrofische gastritis (hoge leeftijd), overgroei van de maagbacterie Helicobacter pylori in de maag, darmontstekingen als de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, parasitaire infecties zoals giardia lamblia. Een tekort of ontbreken van zoutzuur in het maagsap. Verder coeliakie, ernstige voedselallergieën enzovoort.
3. Auto-immuunaandoeningen (autoantistoffen kun je aanmaken tegen de maagwandcellen en/of de intrinsic factor)
4. Lever- en of problemen van de pancreas (alvleesklier)
5. Aangeboren verstoringen va het B-12 metabolisme (zeldzaam)
6. Na maagoperaties of darmoperaties, denk aan maagverkleiningen
7. Door medicatie. Metformine (gebruikt bij Diabetes Mellitus), maagmedicatie zoals langdurig gebruik van protopompremmers, cholesterolverlagers, antibiotica
8. Roken

NB Vitamine B12 tekort is een serieuze aandoening. Vitamine B12 tekort is op langere termijn ernstig bedreigend en invaliderend. Als er sprake is van verschijnselen die zouden kunnen passen bij een vitamine B12 tekort dan is het belangrijk dat u zich laat onderzoeken en behandelen.

Wat zijn de symptomen van vitamine B12-tekort?
Hieronder volgt een overzicht van diagnostische criteria van huisarts Hans Reijnen, met enkele aanpassingen. Reijnen onderscheidt A-criteria, die sterk in de richting van een vitamine B-12 tekort wijzen, en B-criteria, die minder specifiek zijn. Er kunnen ook andere oorzaken een rol spelen. Uiteindelijk geeft de combinatie van klachten en bloedbepaling de doorslag. Reijnen plaatst gevoelsstoornissen bij de B-criteria.Ik heb ze toegevoegd aan de A-criteria, omdat ik ze regelmatig tegenkom bij een vitamine B12-tekort.

A-criteria

• Moeheid (Chronisch Vermoeidheids Syndroom)
• Cognitieve hersenfunctiestoornissen: concentratiezwakte geheugenzwakte en/of woordvindingsstoornissen
• Allergische klachten en/of auto-immuunproblemen
• Problemen in de afweer (immuunsysteem) als terugkerende infecties
• Huidproblemen als slecht genezende wondjes, ontstekingen
• Bloedarmoede, slecht reagerend op ijzertoediening
• Tandvleesproblemen
• Krachtsvermindering in armen en benen
• Prikkelingen, tintelingen, gevoelloosheid
• Incontinentieproblemen door slecht functionerende zenuwen
• Psychische/ psychiatrische problemen: dementie, psychose, autisme
• Snelle progressie/of ontstaan van hart- en vaatziekten door verhoogd homocysteinemie

B-criteria:

• Haaruitval, slijmvliesproblemen (mond, tong, slokdarm en maag)
• Gevoelsstoornissen: doofheid, tintelingen,prikkelingen in handen, voeten en of de tong
• Spiertrekkingen (kan ook veroorzaakt zijn door magnesiumtekort)
• Verlies van eetlust
• Verlaagde vruchtbaarheid bij mannen als vrouwen
• Depressiviteit, depersonalisatie (verward, onverschillig, apathisch, afwezig)
• Visusklachten door ontsteking of achteruitgang van de oogzenuw

Hoe wordt vitamine B12 opgenomen in het lichaam?
Vitamine B12 zit in dierlijk voedsel: vlees, vis, melk, eieren en (vooral) in lever. Hieronder volgt een korte routebeschrijving van vitamine B12 in het lichaam;

1. Na het eten wordt vitamine B12 gebonden aan de R-proteines, gemaakt door speekselklieren in de mond en door het maagslijmvlies.
2. Na het passeren van de maag weken spijsverteringssappen van de Pancreas (alvleesklier) de vitamine B12 los van de R-proteines. Als de Pancreas niet goed functioneert komt onvoldoende B12 beschikbaar.
3. In de darm bindt een klein eiwit, de zogenaamde intrinsic factor, zich aan de vitamine B12. Dit eiwit wordt gevormd door parietaalcellen van de maagwand. Zonder intrinsic factor kan vitamine B12 niet opgenomen worden in het bloed en moet vitamine B12 levenslang aangevuld worden.
4. De B12-intrinsic factor combinatie wordt via de dunne darm opgenomen in het bloed.
5. De eiwitten transcobalamine (TC) I,II en IIIIn transporteren het B12 in het bloed. Deze eiwitten zijn door de lever gemaakt. Een tekort aan transcobalamine (TC) I,II en IIII leidt tot een tekort aan vitamine B12 in de weefsels. Deze eiwitten kunnen in Nederland niet bepaald worden in het bloed.

De route is dus:
Vit B12 -> R-prot-B12 -> B12-intrinsic factor -> B12-TCI -> effectorganen

Andere factoren zijn:

• De afhankelijkheid van foliumzuur (B11). Foliumzuur en vitamine B12 hebben een positief effect op bloedvorming. Extra foliumzuur kan een vitamine B12-tekort in het bloed maskeren. Een vitamine B12 tekort kan het normale bloedbeeld beïnvloeden (Hb, rode bloedcellen, MCV). Het bloedbeeld wordt weer gecompenseerd met een overmaat aan foliumzuur. Het is daarom belangrijk om naast vitamine B12 ook naar het foliumzuur te kijken. Neurologische problemen door een vitamine B12 tekort worden door extra (te hoog) foliumzuur versterkt!
• De relatie met homocysteine (een aminozuur). Homocysteine kan verhoogd raken door tekort aan vitamine B12, vitamine B6 , foliumzuur of door een zeldzame enzymatische oorzaak (hyperhomocysteinemie)
• Het gehalte aan methylmalonzuur (MMA) in het bloed.  Vitamine B12 dient als co-enzym voor 2 enzymen: L-methylmalonyl-co-enzym-A-mutase en methhioninesynthetase. Bij een tekort aan vitamine B12 werken deze enzymen onvoldoende en ontstaat een stapeling van methylmalonzuuren homocysteine. Indien het homocysteine te hoog wordt, is dit een risicofactor voor het optreden van hart- en vaatziekten.

Vit B12 (verlaagd)-> homocysteine (verhoogd) en omgekeerd
Bij een verhoogd homocysteine en een lage B12 is het zinvol om het methylmalonzuur (MMA) te bepalen. De verhoging van het methylmalonzuur wordt dan veroorzaakt door het tekort aan vitamine B12 op weefselniveau< de verhoging kan daardoor van diagnostische betekenis zijn bij het vroegtijdig aantonen van een B12-tekort in de weefsels. Methylmalonzuur wordt zelden veroorzaakt door gebrek aan één of meerdere enzymen.
Vitamine B12 is de cofactor bij de omzetting van methylmalonyl-co-enzym-A naar succinyl-co-enzym-A.

Tekort aan B12 -> stijging van de MMA-concentratie
Een normale MMA waarde kan een B12-tekort niet uitsluiten. Bijvoorbeeld bij antibiotica gebruik kan de MMA waarde normaal zijn ondanks een vitamine B12-tekort. Het NTvG 2009 geeft aan dat vooral bij een vitamine B12-spiegel van 100-200pml/l de serumconcentratie van het MMA een goede voorspeller is van het vitamine B12-tekort!
Het NTvG adviseert bij MMA > 260 nmol/l en vitamine B12 < 200 pml/l behandeling door middel van extra vitamine B12.

NIeuwe test: Actief B12
De actieve vormen van vitamine B12 in het lichaam zijn het methylcobalamine en het adenosylcobalamine (dibencozide). Dibencozide is vooral aanwezig in de celmitochondrien en het methylcobalamine vooral in bloedplasma en celcytoplasma. De Actief-B12 is een nieuwe test om vitamine B12 te bepalen. Het Erasmus MC in Rotterdam en het Medisch Spectrum Twente kunnen momenteel als enige ziekenhuizen deze test uitvoeren. Deze test meet alleen de B12 gebonden aan transcobalamine II. De ondergrens is 20pmol/l, aan de lage kant, deze zou eigenlijk op 36 moeten liggen. Het is ook hier nodig om naar het methylmalonzuur te kijken.

Methylcobalamine is als co-factor nodig voor de omzetting van homocysteine in methionine. Deze reactie is nodig om het foliumzuur te laten functioneren. Gebeurt dit niet, dan raakt de opbouw van DNA en RNA verstoord en kunnen alle zich snel delende weefsels als beenmerg (bloedaanmaak), slijmvliezen (darmwand,maagwand, tong enz.) niet goed herstellen.

Adenosylcobolamine (dibencozide) is de actieve (coenzym)vorm van vitamine B12. Dibencozide is als co-factor nodig voor het enzym methylmalonyl-CoA-mutase, dat het mogelijk maakt dat L-methylmalonyl-CoA wordt omgezet in succinyl-CoA (barnsteenzuur). Dibencozide is ook een co-factor voor de omzetting van alfa-leucine in beta-leucine. Beide reacties spelen een rol in de opbouw en afbraak van koolhydraten en vetten. Bij een tekort aan adenosylcobalamine treden ook beschadigingen op aan het centrale zenuwstelsel. In de weefsels komt circa 70% van alle vitamine B12 voor in de vorm van adenosylcobalamine, deze vorm kan dus direct biochemische functies vervullen. Het dibencozide is vooral aanwezig in de mitochondriën

Een ingewikkeld verhaal, wat moet je onthouden?

• Vitamine B12 is een belangrijk complex van stoffen. Vitamine B12 is essentieel voor het goed functioneren van alle cellen in het lichaam.
• Bij bloedonderzoek moeten vitamine B12 en foliumzuur gezamenlijk worden beoordeeld.
• Onderzoek naar een tekort aan vitamine B12 is niet altijd eenvoudig. Als er minder dan 200 pml/l B12 in het bloed zit, is verder onderzoek naar de oorzaak nodig en dus een aanvullend bloedonderzoek naar het methylmalonzuur en eventueel het homocysteine. Pas na het afronden van deze onderzoeken kan een behandelplan worden gemaakt.

Behandeling van een vitamine B12-tekort
Bij vitamine B12 tekort spelen meerdere factoren een rol. Daarom is het advies om niet zomaar supplementen te gaan slikken. Het NTvG 2009 adviseert een dagelijkse dosis van 1000mcg tabs cyanocobalamine per dag. Dit zou even goed kunnen werken als de injectietherapie. Injecties adviseer ik  meestal bij symptomen met een B12 spiegel in het bloed van onder de 300. Ook is een proefbehandeling van 5 injecties mogelijk. Steeds is een individueel plan op maat nodig, waarbij de klachten en het B12 niveau in het bloed samen bekeken worden. Het vergoedingensysteem is natuurlijk van invloed op de keuze tussen injecties of tabletten.

Medicatie
Bij vitamine B12-tekort wordt vooral gekozen voor de actieve vormen van vitamine B12 (methylcobalamine en dibencozide). Injecties methylcobalamine zijn eventueel ook te verkrijgen in Japan en Italië. (In Nederland gebruiken we injecties hydroxocobalamine). In tabletvorm zijn methylcobalamine (zuigtabletten) en dibencozide (dus beide actieve vormen) wel verkrijgbaar, al dan niet gecombineerd met foliumzuur.

Bron : https://hhhpraktijk.nl/node/143